Spelen met waarden, betalen met gedachten
Erasmus, Spinoza en dat wat ons bindt
In dit prikkelende essay over publieke waarden gaat Ronald van Raak te rade bij de twee grootste filosofen uit de Nederlandse geschiedenis.
Erasmus en Spinoza zijn filosofen die in ons land lang werden gehaat, om vervolgens te worden vereerd. Denkers die in weinig opzichten met elkaar te vergelijken zijn, maar toch beiden symbolen werden van vrijheid en tolerantie. Erasmus hield tijdgenoten een morele spiegel voor in de Lof der Zotheid (1511). Spinoza beschreef in zijn Ethica (1677) een uitdagende morele filosofie.
In Spelen met waarden, betalen met gedachten onderzoekt Ronald van Raak hoe het denken van Erasmus en Spinoza tot stand kwam en welke waarden eraan ten grondslag lagen. Hij beschrijft hoe hun denkbeelden door de tijd heen werden gebruikt en wat hun filosofie kan betekenen in het huidige debat over de vraag wat ons nog met elkaar verbindt.
Fragment
‘Volgens Erasmus kunnen gedeelde waarden niet van buitenaf worden opgelegd, maar moeten deze uit de mensen zélf komen. Hij wierp de vraag op hoe de maatschappij burgers in staat kon stellen om zichzelf moreel te ontwikkelen, om op deze manier inzicht te krijgen in de verplichtingen die we hebben tegenover elkaar. Voor Erasmus staat of valt een vrije samenleving met de vrijheid die we aan anderen gunnen.’
Over de auteur
Ronald van Raak is hoogleraar Erasmiaanse waarden aan de Erasmus Universiteit Rotterdam (EUR) en is als raadslid verbonden aan de Raad voor het Openbaar Bestuur (ROB).
Reviews 'Spelen met waarden, betalen met gedachten'
In de media
‘Wat hebben Erasmus en Spinoza nog te zeggen? Heel veel, zo blijkt uit een swingend pleidooi voor hun blijvende zeggingskracht.’ – NRC ●●●●
Interview met Ronald van Raak in Trouw: In hun tijd gehaat, nu symbolen van tolerantie en vrijheid
Geerten Waling over Spelen met waarden, betalen met gedachten in zijn column in EW: ‘Zo besluit Van Raak zijn essay treffend: ‘‘als we iets echt met elkaar delen, dan zijn het toch onze dwaasheden’’.’
‘Om minstens vier redenen kan ik dit boek van harte aanraden. (1) Je maakt kort maar helder en betekenisvol kennis met leven en denken van de twee grootste Nederlandse denkers, een Rotterdammer en een Amsterdammer. (2) Het essay kent veel treffende en verrassende citaten (ik wist bijvoorbeeld niet dat Thorbecke zijn sympathie voor Spinoza uit angst voor zijn loopbaan niet publiek maakte ‘dit zoude heden mij het vaderland sluiten’). (3) Ronald van Raak doet over de verharding in het publieke debat niet ‘huilie huilie’ maar gaat met wegwijzers Erasmus en Spinoza op zoek naar gedeelde waarden. (4) Bij lezing wordt steeds duidelijker dat een publiek debat zonder humor niet serieus kan zijn.’ – Herman Krans van boekhandel Van Someren & Ten Bosch
Interview met Ronald van Raak op dekanttekening.nl
Ronald van Raak te gast bij dr Kelder en co op NPO Radio 1
Interview met Ronald van Raak door de Erasmus Universiteit
