‘Als het niet kan zoals het moet …’
Jan de Koning, een biografie
Portret van een toonaangevend politicus en zijn aanstekelijke pragmatisme
Jan de Koning (1926-1994) speelde een bepalende rol in de totstandkoming van het CDA – toen de partij nog de machtsfactor van weleer was. Via de Christelijke Boeren- en Tuindersbond werd hij actief in de ARP, waarvoor hij lid was van de Eerste en Tweede Kamer en van het Europees Parlement.
Steunpilaar van Lubbers
De Koning was vooral bekend vanwege zijn pragmatische politiek, verpakt met boerenwijsheden. ‘Als het niet kan zoals het moet, dan moet het maar zoals het kan’, was een van zijn gevleugelde uitdrukkingen. Als minister voor Ontwikkelingssamenwerking was hij een aartsengel voor Dries van Agt en hij ontwikkelde zich tot onmisbare steunpilaar voor Ruud Lubbers, in wiens eerste twee kabinetten hij minister van Sociale Zaken was.
Voor deze biografie kreeg Peter Bootsma toegang tot vele tot nu toe onbekende bronnen, waaronder De Konings persoonlijk archief. Jan de Koning was een bijzonder aimabel mens. Dat wist hij te combineren met een groot gezag: een zeldzame combinatie in de politiek.
Over de auteur
Politicoloog Peter Bootsma (1969) schrijft over naoorlogse geschiedenis. Hij publiceerde eerder over het kabinet-Den Uyl (met Willem Breedveld), over Dries van Agt, over de Molukse gijzelingsacties en over Pierre Lardinois.
Peter Bootsma en Chris de Koning te gast bij Betrouwbare Bronnen
Inleiding ( 7 )
1 ‘Een klein, erg verlegen jochie’ – Jeugd in Zwartsluis ( 9 )
2 ‘Conflicten met scherpe kanten’ – De Tweede Wereldoorlog ( 19 )
3 ‘Het was voor ons niet mogelijk dat toen als verkeerd te onderkennen’ – Militair in Indië ( 41 )
4 ‘Ik zal alle wetenschap weer uit je hoofd zoenen’ – Molly en de studietijd ( 67 )
5 ‘Jan is een lieve lummel’ – Gesetteld ( 103 )
6 ‘Je overtuiging moet aansluiten bij je doeleinden’ – De CBTB ( 123 )
7 ‘De partij stond op springen’ – Kamerlid en partijvoorzitter voor de ARP ( 143 )
8 ‘Voor de voet wegmaaien’ – Minister onder Van Agt ( 179 )
9 ‘Politici zijn oceanen van kennis van gemiddeld een meter diep’ – Minister onder Lubbers ( 213 )
10 ‘Zal het zijn “jij of ik” of “jij én ik”?’ – Laatste jaren ( 247 )
Ten slotte – ‘Eén meter verder dan mensen van nature geneigd zijn’ ( 263 )
Verantwoording ( 269 )
Noten ( 273 )
Lijst van gevoerde gesprekken ( 291 )
Geraadpleegde literatuur ( 293 )
Geraadpleegde archieven ( 297 )
Illustratieverantwoording ( 298 )
Personenregister ( 299 )
Reviews '‘Als het niet kan zoals het moet …’'
In de media
‘De in 1994 overleden CDA-politicus Jan de Koning verenigde een groot deel van de recente Nederlandse geschiedenis in zich. Nu heeft hij eindelijk de biografie die hij verdient.’ – NRC ●●●●
‘Politicoloog Peter Bootsma wijdt een puike biografie aan CDA-politicus en viervoudig minister Jan de Koning. De biograaf duidt zijn gezag en beminnelijkheid zonder te psychologiseren.’ – de Volkskrant
‘De Koning was een pragmatische politicus, zeer aimabel en een geboren ‘geboren bruggenbouwer’. Dat hij allesbehalve een opportunist was, maar gedreven door heldere beginselen ook ferme en tegendraadse standpunten kon innemen, blijkt uit deze heldere en fraaie biografie.’ – Historisch Nieuwsblad
‘Deze boeiende biografie geeft stof tot nadenken voor de huidige lichting politici, worstelend met polarisatie en wantrouwen.’ – Trouw
‘Wie wil weten hoe Nederland was, al was het maar om het huidige Nederland te snappen, zou de biografie over Jan de Koning moeten lezen. De CDA-politicus was alles wat de politici van nu niet zijn en vooral een man om van te houden.’ – Arnon Grunberg in de Volkskrant
‘Een politieke biografie, maar ook een spannend oorlogsboek en een meeslepend liefdesverhaal.’ – Lara Billie Rense, Wat blijft NPO Radio 1
‘Bootsma verweeft het politieke met het persoonlijke leven van De Koning. Ook dat is een kwaliteit van het boek.’ – Nederlands Dagblad
‘De Koning komt uit dit werk vooral naar voren als een pragmaticus. ‘‘Hij had niet zo geweldig veel principes,’’ schrijft Bootsma. Uit zijn beroemdste tegeltjeswijsheid blijkt al dat bij De Koning het resultaat voorop stond. Het liefst wilde hij uiteraard de volgens hem perfecte oplossing, maar als die er niet inzat was een wat mindere variant ook goed. Hij was ‘‘in al zijn vezels gericht op consensus’’. Daarbij stond hij te boek als zowel daadkrachtig als humoristisch.’ – Historiek
‘Een lekker vlot geschreven en bijzonder interessant boek. [...] Wat Bootsma zo goed doet is de relatie tussen het particuliere leven van Jan de Koning en zijn publieke leven naast elkaar zetten.’ – Hans Renders bij Met het Oog op Morgen
Biografieportaal: Peter Bootsma schrijft de biografie van CDA-politicus Jan de Koning
Fragment op Historiek: ‘Zonder Jan de Koning geen CDA’
Gerelateerde uitgaven
Ruud Lubbers
Jan Tinbergen
Albert Winsemius
