Stilte, geste, stem
Een filosofisch drieluik
Dieren praten in gebaren. in zijn nieuwe boek gaat René ten Bos in op deze oude filosofische gedachte. Hij laat zien dat het gebaar een dimensie opent die vooraf gaat aan de taal. Juist daarom wordt het verbonden met een morele oprechtheid die talige wezens kwijt lijken te zijn. Door taal kunnen mensen hun gevoelens immers verborgen houden. Zij kunnen bij verliefdheid, woede of jaloezie bijvoorbeeld zeggen dat er niets of iets anders aan de hand is.
Stilte, geste, stem is een filosofisch drieluik over de momenten waarop non-verbaliteit in de plaats treedt van gesproken taal. Stilte verwijst daarbij naar de afwezigheid van taal en geluid. Geste staat voor het moment waarop het doen belangrijker wordt dan het zeggen. Stem duidt ten slotte op het pure geluid dat (nog) geen taal is. Op de hem eigen meeslepende en aanstekelijke wijze ontsluit Ten Bos een veelal onderdrukt domein van affecten, waarin de mens keer op keer de controle dreigt kwijt te raken.
'Ten Bos hanteert een pretentieloze stijl die juist daardoor krachtig en poëtisch overkomt. [...] Voor wie houdt van deze actieve studerende leeshouding is Stilte, geste, stem een plezier om te lezen.'
- (HP/De Tijd, 25 februari 2011)
'Net als in zijn vorige boek excelleert Ten Bos in kleine, fenomenologische analyses die uitlopen op verassende gedachte wendingen.'
- (Filosofie magazine, april 2011)
‘Stilte, geste, stem leest als een bonte lappendeken, waarvan de lapjes onderling erg in vorm en grootte verschillen […] Ten Bos probeert in Stilte, geste, stem het onmogelijke te doen: schrijven over de rafelranden van de rede, waar betekenissen huizen die niet per se in taal te vangen zijn. [...] Stilte, geste, stem is een gedurfd project dat voorbij de logos, de menselijke rationaliteit gaat. Ten Bos slaagt er in een universum aan betekenis te ontsluiten, waarbinnen niet allen dieren, maar zeker ook mensen met elkaar communiceren waarneer ze naar elkaar gebaren, hun stem gebruik zonder te spreken of wanneer ze gewoon stil zijn.'
- (Streven, mei 2011)
"[W]ie niet bang is voor een pittig stuk filosofisch handwerk, met de nodige (echte!) poëzie erin en inderdaad hier en daar wat onrust (of ook: ongerustheid), mag dit boek niet overslaan.[...] Een verademing in een tijd waarin outputgerichtheid, quick fixes en kortetermijnresultaten de norm zijn."
- Wardy Poelstra ( M&L Managementboekmagazine, 31-10-2011