Basisboek sociaal werk (5e editie)
Activeren, ondersteunen en verbinden
Sociaal werkers brengen mensen, groepen en gemeenschappen sociaal in beweging en ondersteunen de onderlinge verbinding. Het is boeiend en dynamisch werk én, omdat sociaal werk zo’n breed domein is, ook veelzijdig werk. Welke functie je uiteindelijk ook gaat uitoefenen (maatschappelijk werker, creatief therapeut, sportpedagoog, opbouwwerker of bijvoorbeeld jeugdzorgwerker): altijd worden de specifieke functie-eisen gecombineerd met het brede kennis- en toepassingsdomein van sociaal werk.
Basisboek sociaal werk behandelt de (ver)bindende elementen tussen de verschillende beroepen en functies binnen het sociaal domein. De profilering, positionering, basishouding en methodiek van sociaal werk als overkoepelend en samenbindend begrip staan in dit inleidende studieboek centraal.
Inhoud
Het boek is opgedeeld in drie delen. Deel I gaat het over de kernelementen van sociaal werk. Met behulp van een casus wordt duidelijk gemaakt hoe breed sociaal werk is en hoe gewoon het ook kan zijn. Bijna iedereen komt in het dagelijks leven wel eens in aanraking met het werk van sociaal werkers. In Deel II worden belangrijke maatschappelijke vraagstukken behandeld en de gevolgen die ze hebben voor de beroepsuitoefening van sociaal werk: milieu, arbeid, superdiversiteit, armoede, gezondheid(sverschillen), eenzaamheid, huiselijk geweld en sociale technologie. Deel III van dit boek bevat zeven modules over de sociale basis en de beroepsuitoefening van sociaal werk: ontmoeting, ervaringsdeskundigheid, religie, sociaal schaduwwerk, kunst en cultuur, sport, en sociaal ondernemerschap.
Nieuw
Deze vijfde druk is volledig herzien en geactualiseerd. Met name de modules in deel II en III zijn ingrijpend herzien en er zijn modules toegevoegd over: Ecologische crisis, Maatschappelijke deelname via waardevol werk, Armoede, Inclusieve en gezonde leefomgeving, Eenzaamheid en sociaal isolement, Ontmoeting en Sociaal schaduwwerk.
Beschikbaar op Boom Academie
Op het online platform Boom Academie vind je de theorie uit dit boek, afgewisseld met drie tutorials, video’s en per module opdrachten en oefentoetsen voorzien van feedback. Dit helpt je om de kennis goed te verwerken en toe te passen. In het voortgangsoverzicht zie je je resultaten. Ga naar boomstudent.nl om jouw toegang te activeren.
- Zo kunnen studenten leren, trainen en toetsen, allemaal op één plek, online.
- Daarnaast kun je als docent zelf modules selecteren. Zo gebruiken en betalen studenten alleen voor de inhoud die ze ook echt nodig hebben.
- Ben je docent en wil je meer weten? Plan een gratis demosessie in!
Doelgroep
Basisboek sociaal werk is bestemd voor bachelorstudenten binnen de hogere sociale studies en voor praktijkwerkers die op zoek zijn naar een handig, inleidend en ordenend boek over hedendaags sociaal werk.
Inhoud
Inleiding 19
Deel I: De kern van het sociaal werk 21
1 Kennismaken met sociaal werk 21
Frans Spierings en Marcel Spierts
1.1 Wat is sociaal werk?
1.2 De transformatie van de verzorgingsstaat
1.3 Een eigen stem van sociale professionals
1.4 Samenvatting
1.5 Literatuur
2 Van caritas naar veelzijdig beroep 43
Frans Spierings en Marcel Spierts
2.1 Caritas als voorloper van het sociaal werk
2.2 De negentiende eeuw: eerste tekenen van een beroep
2.3 De twintigste eeuw: een veelzijdige en volwaardige professie
2.4 Samenvatting
2.5 Literatuur
3 De werkterreinen 67
Frans Spierings en Marcel Spierts
3.1 Sociaal werk – welzijn en samenleving
3.2 Sociaal werk – jeugd
3.3 Sociaal werk – zorg
3.4 Samenvatting
3.5 Literatuur
4 Beroepshouding: luisteren en activeren 101
Frans Spierings en Marcel Spierts
4.1 Actief luisteren om sociaal te verbinden
4.2 Stappen in actief luisteren
4.3 Negatieve vrijheid en normativiteit
4.4 Valkuilen bij communicatie en macht
4.5 Samenvatting
4.6 Literatuur
5 Methodisch werken 123
Frans Spierings en Marcel Spierts
5.1 Omschrijving van de begrippen
5.2 Methodisch werken
5.3 Samenspel en samenwerking
5.4 Een keur aan methoden
5.5 Samenvatting
5.6 Literatuur
Deel II: Maatschappelijke vraagstukken 147
6 Ecologische crisis en sociaal werk 149
Jeanet de Jong & Maja Ročak
6.1 Ecologische crisis en grenzen aan groei
6.2 Sociale en ecologische rechtvaardigheid
6.3 Ecologische crisis en sociaal werk
6.4 Ecosociale praktijken in het sociaal werk
6.5 Samenvatting
6.6 Literatuur 165
7 Maatschappelijke deelname via waardevol werk 165
Paul van der Aa
7.1 Betaalde arbeid als aandachtsgebied van sociaal werk
7.2 Waardevol werk als leidend principe voor sociaal werk
7.3 Drie praktijkvraagstukken voor de sociaal werker
7.4 Methodische aandachtspunten
7.5 Samenvatting
7.6 Literatuur
8 Divers-sensitief sociaal werk in een superdiverse samenleving 177
Dirk Geldof
8.1 Superdiversiteit als nieuwe realiteit
8.2 Superdiversiteit als prikkelend kader voor sociaal werk
8.3 De uitdagingen van superdiversiteit voor sociaal werk
8.4 Samenvatting
8.5 Literatuur
9 Armoede 193
Mariëtte Lusse en Annelies Kassenberg
9.1 Armoede in Nederland
9.2 Aanpak van armoede
9.3 Beroepshouding en -vaardigheden bij armoede
9.4 Samenvatting
9.5 Literatuur
10 Sociaal gezonde leefomgeving 207
Ingrid Bakker en Quinta Ansem
10.1 Ongelijke kansen voor gezondheid en welzijn
10.2 Positieve gezondheid en leefomgeving
10.3 Maatschappelijke vraagstukken
10.4 Gezond beleid
10.5 Rol van de sociaal werker
10.6 Samenvatting
10.7 Literatuur
11 Eenzaamheid en sociaal isolement 227
Jenny Zwijnenburg
11.1 Wat verstaan we onder eenzaamheid en sociaal isolement
11.2 De rol van sociaal werk
11.3 Samenvatting
11.4 Literatuur
12 Kindermishandeling en huiselijk geweld 243
Linda Douma en Medi Hoes
12.1 Kindermishandeling
12.2 Huiselijk geweld
12.3 Gevolgen en signalen van kindermishandeling en huiselijk geweld
12.4 Het Besluit verplichte meldcode huiselijk geweld en kindermishandeling
12.5 De rol van de sociaal werker bij kindermishandeling en huiselijk geweld
12.6 Samenvatting
12.7 Literatuur
13 Sociale technologie in sociaal werk 259
Erik Jansen, Koen Dortmans en Maurice Magnée
13.1 Definitie
13.2 Een handelingskader voor de omgang met sociale technologie
13.3 Bedoelde en onbedoelde effecten van technologie
13.4 Toepassingen van technologie in zorg en welzijn
13.5 Samenvatting
13.6 Literatuur
Deel III: De sociale basis en de beroepsuitoefening van sociaal werk 274
14 Ontmoeting 275
David ter Avest
14.1 Een sterke sociale basis gevraagd
14.2 Ontmoeting
14.3 Buurthuizen en andere ontmoetingsplekken
14.4 Werken aan sociaal kapitaal
14.5 De rol van de sociaal werker
14.6 Samenvatting
14.7 Literatuur
15 Sociaal werk en ervaringsdeskundigheid 293
Rosalie Metze en Alie Weerman
15.1 Ervaringsdeskundigheid
15.2 Ervaringen, ervaringskennis en ervaringsdeskundigheid
15.3 Professionalisering van ervaringsdeskundigheid
15.4 Waarden, competenties en kerntaken van ervaringsdeskundigen
15.5 Bijdragen van ervaringsdeskundigen
15.6 Samenwerking met ervaringsdeskundigen
15.7 Samenvatting
15.8 Literatuur
16 Religie en spiritualiteit in sociaal werk; nieuwsgierigheid als deugd 311
Wim Dekker
16.1 De religieuze hulpvrager
16.2 De zinzoekende (on)gelovige hulpvrager
16.3 De impact van religie en spiritualiteit op de sociale basis
16.4 Religie en polarisatie
16.5 Samenvatting
16.6 Literatuur
17 Sociaal schaduwwerk 325
Saskia Welschen en Mieke Schrooten
17.1 Sociaal schaduwwerk: betekenis en kenmerken
17.2 Sociaal schaduwwerk in relatie tot de overheid
17.3 Samenwerking tussen informele en formele sociaalwerkpraktijken
17.4 Samenvatting
17.5 Literatuur
18 Kunst en cultuur en sociaal werk 343
Aart van der Maas en Nico de Vos
18.1 De waarde(n) van kunst en cultuur
18.2 Sociaal werk als ‘meertalig’ beroep
18.3 Sociaal werk en de kunsten
18.4 Arts-Based Research in sociaal werk
18.5 Individueel of collectief werken: kunst van delen
18.6 Samenvatting
18.7 Literatuur
19 Sport, spel en beweging in sociaal werk 359
Sebastian Abdallah
19.1 Sport als positieve kracht in maatschappelijke krachtenvelden
19.2 Sport en bewegen: werken met energie en belichaming in sociaal werk
19.3 Verbinding en scheidslijnen op en om het speelveld
19.4 Speelruimte voor sport en voor jongeren
19.5 Samenvatting
19.6 Literatuur
20 Sociaal ondernemerschap en (activistisch) sociaal werk 375
Guido Walraven en Toby Witte
20.1 Veranderende context van het sociaal werk
20.2 Sociaal ondernemerschap: houding en competenties
20.3 Sociaal ondernemerschap
20.4 Sociaal werk anno 2024 en verder
20.5 Competenties
20.6 Sociaal ondernemend street-level werk
20.7 Voorbeelden van sociaal ondernemen in het sociaal domein
20.8 Verschillen en overeenkomsten
20.9 Samenvatting
20.10 Literatuur
Begrippenlijst 390
Illustratieverantwoording 407
Over de auteurs 410
Index 415
