Welke taal spreekt de muziek
Muziekflosofische beschouwingen
Muziek is iets waar we van kunnen genieten en waar we helemaal in kunnen opgaan. Misschien is het wel de kunst waar we ons van alle kunsten het meest in kunnen verliezen. Dat is een groot raadsel. Hoe komt het dat dit abstracte verschijnsel, bestaande uit pure klank, ons zo kan ontroeren en vervoeren?
In het Nederlandse taalgebied bestaan nauwelijks boeken waarin op een filosofische manier over muziek gesproken wordt. Dit boek voorziet in die leemte. Er zijn beschouwingen in gebundeld over centrale vragen uit de muziekfilosofie, zoals die sinds enkele decennia vooral in Engeland en Amerika is opgekomen. Geen hoogdravende metafysische beschouwingen maar toegankelijk geschreven opstellen over concrete vragen die door het verschijnsel muziek worden opgeroepen. Wanneer gaat klank over in muziek? Hoe luisteren we eigenlijk naar muziek en wat ervaren we dan? Wat is een muziekwerk voor een soort object, waarin verschilt het bijvoorbeeld van een schilderij? Blijft de Matthe?s-Passion nog wel de Mattheüs-Passion als je de oorspronkelijke tekst vervangt door een Nederlandse vertaling? Muziek wordt vaak als een taal beschouwd, maar gaat die vergelijking wel op? Welke 'taal' spreekt de muziek eigenlijk? Kan muziek iets meedelen of een verhaal vertellen? Of is muziek de taal der emoties, en wat bedoelen we daar dan eigenlijk mee? Hoe kan muziek, een verschijnsel dat bij uitstek geldt als tijdelijk en vluchtig, zo sterk een besef van tijdloosheid opwekken? En hoe verhouden muziek en stilte zich?
Op: http://olgadekort.wordpress.com/2011/11/27/welketaalspreektdemuziekolgadekort/
En gepubliceerd in: Kunstzone, 2010, nr.11
"De tien muziekfilosofische beschouwingen in deze bundel stellen verschillende vragen en beschrijven verschillende ervaringen met en in de muziek. Zij geven geen kant-enklare antwoorden, en de veronderstellingen en redeneringen van de auteurs vormen op zichzelf al stof voor steeds nieuwe muziekfilosofische vragen. Een fascinerend proces, treffend verwoordt door Sander van Maas: 'Muziek stelt de vraag, verbeeldt een antwoord, maar leidt de filosofie vooral naar het beginpunt van haar denken: de verbijstering. Alleen al daarom is zij van onschatbare waarde'." - Olga de Kort
In: Eredienst vaardig, Tijdschrift voor liturgie en kerkmuziek, jrg. 24, nr. 1 (februari 2008)
"In dit boek wordt op een filosofische manier over muziek gesproken. De auteurs slagen er in z? te schrijven dat de tekst ook te volgen is door niet-filosofen. Het boek is geschikt voor alle liefhebbers van klassieke westerse muziek.
[...]
Aanbevolen!" - Jan D. van Laar
In: De Rode Leeuw, tijdschrift voor het Zwols Conservatorium ArtEZ
"Het boek is geschikt voor alle liefhebbers van (klassieke) muziek die ge?nteresseerd zijn in filosofische vragen die worden ingegeven door het raadselachtige verschijnsel muziek. Het hoeft geen betoog dat dit boek ook voor musici en muziekstudenten interessante lectuur vormt."
In: de Nederlandse Bibliotheekdienst
"In deze bundel zijn tien artikelen verzameld van filosofen en musici. Zij belichten elk vanuit hun eigen optiek een aspect van het probleemveld. Dat levert een breed beeld op van de huidige stand van zaken in de muziekfilosofie. Gemeenschappelijk kenmerk van de bijdragen: een combinatie van gedrevenheid en leesbaarheid die het boek uitermate geschikt maakt niet alleen voor muziekstudenten en kunstfilosofen, maar ook voor een breed ge?nteresseerd publiek." - Dr. D.G. van der Steen
In: Kunstzone, november 2005
"Met veel plezier las ik de artikelen van de veelzijdige oud-hoogleraar Wouter van Haaften (Muziek is de taal van het hart) en zijn oud-promovendus Constantijn Koopman (Muzikale ervaring tussen overgave en distantie). De overeenkomst aan het slot van beider artikelen is te opvallend om toevallig te zijn. Ik noem nog enkele andere auteurs. Wim Fi?vez gaat in op de vraag waarin een muziekwerk als object verschilt van een schilderij, Marcel Cobussen doet een verdienstelijke poging in postmoderne taal en vormgeving de betekenisvolle stilte in de muziek van Luige Nono te vangen. Willem Wander van Nieuwkerk vraagt zich af of er verschil is tussen muzikaal en niet-muzikaal geluid. Albert van der Schoot geeft een expos? over de vraag of muziek klinkt zoals emoties voelen. Erik Heijermans bespreekt breedvoerig de hertaling van Bachs Matth?us-Passion door Jan Rot. Kiene Brillenburg Wurth schrijft prachtig over het sublieme en hoe muziek ons boven onszelf kan doen uitstijgen. Sander van Maas gaat bij de metafysica te rade in zijn artikel over muziek, tijd en oneindigheid. Wat mij betreft mag dit boekwerkje een aanrader heten voor de decembermaand. Een tip voor Goede Sint of Kerstman."
In: De Pyramide, muziekwijzer voor primair onderwijs, maart 2006
"Dit prettig leesbare boek is geschikt voor alle liefhebbers van muziek die ge?nteresseerd zijn in filosofische vragen. Het illustreert een breed beeld op de huidige stand van zaken in de muziekfilosofie en de klassieke muziek. De eigentijdse muziekvormen als jazz en popmuziek worden niet besproken, alsmede de gezongen muziek, waar tekst een dimensie toevoegt. Het artikel over de hertaling van Jan Rot vormt daar een uitzondering op.
Er worden evenwel goede aanknopingspunten gegeven die de legitimering van muziekeducatie ondersteunen. Hiermee bedoel ik met name de intrinsieke doelstellingen en de behandeling van muziek in het onderwijs als doel op zich. Muziek krijgt vanuit de filosofie een belangrijke en betekenisvolle waarde toegekend.
Omdat het lezen van dit boekje vooral concentratie en persoonlijke reflecties vraagt, is het nodig voor het lezen hiervan echt de tijd te nemen. Dan geeft het de lezer veel inspiratie en denkvoer als welkome afwisseling in het altijd zo drukke (muziek)docentenbestaan." - Ria Frowijn
In: Babel, UvA, Fac. Geesteswetenschappen, februari 2006
"Centraal in 'Welke taal spreekt de muziek?' staat de klassieke muziek, zoals we die in het westen kennen. Waarom is voor deze muziek gekozen en niet bijvoorbeeld wereldmuziek of jazz? Van der Schoot: "Dit is de muziek van onze traditie. Daarover zijn we in de geschiedenis gaan nadenken en daarover zijn alle filosofische discussies gevoerd. De westerse klassieke muziek heeft een enorm rijke differentiatie in uitdrukkingsmiddelen en muziektechnische mogelijkheden. In veel andere muziek zit dit minder. Of liever gezegd, in andere muziek zijn we minder bekend met die differentiatie. Ik kan niet naar een Indiase raga gaan luisteren met hetzelfde raffinement waarmee ik Mozart beluister"."