Drang naar samenhang
De psychologie van het begrijpen
Complottheorieën, nepnieuws en bullshitting
Hoe kunnen we onze drang naar samenhang in goede banen leiden en onszelf beschermen tegen de verstrekkende gevolgen van complottheorieën en nepnieuws? Waarom vallen zo veel mensen ten prooi aan bullshitting en nepnieuws? En waarom vinden complottheorieën zo breed gehoor? Een belangrijke reden daarvoor is de menselijke drang naar samenhang, de drang om losse feiten tot ordelijke verhalen te smeden.
Drang naar samenhang zorgt voor misverstanden
In ons dagelijks leven hebben we daarvan doorgaans veel voordeel, bijvoorbeeld bij het begrijpen van films, landkaarten, verkeersborden, grafieken en het gedrag van anderen. Maar diezelfde impuls kan tot misverstanden leiden wanneer we geconfronteerd worden met zeer complexe gebeurtenissen, zoals een pandemie of een verkiezingsstrijd. Wanneer we in de onoverzichtelijke stroom aan informatie naarstig op zoek gaan naar een keurig sluitend verhaal, is de kans groot dat we onszelf een rad voor ogen draaien. De werkelijkheid kent namelijk geen auteur.
Omgaan met de dagelijkse stortvloed aan informatie
Aan de hand van talrijke voorbeelden uit cultuur, politiek, sport en wetenschap doet Rolf Zwaan op lichtvoetige wijze uit de doeken hoe we de wereld om ons heen begrijpen. Hij beschrijft niet alleen de voordelen van dat haast automatische proces, maar juist ook de valkuilen én hoe we die het best kunnen omzeilen. Dit boek is geschikt voor iedereen die zoekt naar een adequate omgang met de stortvloed aan informatie waarmee we dagelijks worden geconfronteerd.
Podcast
De wereld waarin wij leven is complex en lijkt steeds ingewikkelder te worden. Om hierin succesvol te kunnen (over)leven, moeten we deze wereld begrijpen. Maar hoe doen we dat eigenlijk? Aan de hand van alledaagse voorbeelden uit de politiek, sport, cultuur en wetenschap geven Rolf Zwaan en psycholoog Anita Eerland antwoord op deze belangrijke vraag. De laatste aflevering kun je hier beluisteren en alle eerdere afleveringen vind je op onder andere Spotify en Soundcloud.
Voorwoord
1. Het kopieermachientje en de lopende band
2. Het STOP-bord en de knoflookcrisis
3. Mercator en de waterlelies
4. ‘Dat is niet zomaar een zinnetje’
5. ‘Doen alle Europeanen hun horloge af voor het eten?’
6. Bullshit en obscurantisme
7. Dolfijnen in de grachten van Venetië
8. De injectienaald van Sherlock Holmes
9. De Jong kaatst met Wijnaldum
10. Landschappen en andere gebeurtenissen
11. De boomwortel en de slang
12. Feit en fictie in Fergus Falls
13. ‘Tell it like it is!’
14. Het geheim van Abbey Road
15. Signaal of ruis?
16. Cryptogrammen, Wie is de Mol? en QAnon
17. Het ruimteschip dat maar niet kwam
18. Beter begrijpen
Geraadpleegde literatuur
Nawoord
Podcastserie 'Drang naar samenhang'
De wereld waarin wij leven is complex en lijkt steeds ingewikkelder te worden. Om hierin succesvol te kunnen (over)leven, moeten we deze wereld begrijpen. Maar hoe doen we dat eigenlijk? Aan de hand van alledaagse voorbeelden uit de politiek, sport, cultuur en wetenschap geven hoogleraar Rolf Zwaan, auteur van het boek Drang naar samenhang en psycholoog Anita Eerland antwoord op deze belangrijke vraag.
Drang naar samenhang is de podcast voor iedereen die geïnteresseerd is in hoe wij de wereld om ons heen begrijpen. De laatste aflevering kun je hier beluisteren en alle eerdere afleveringen vind je op Spotify of een van de andere podcastkanalen.
Net verschenen | #24 Je weg vinden
Trailer
Reviews 'Drang naar samenhang'
Interessant
Rolf Zwaan bij Studio Erasmus
Anderen bekeken ook
