'Wij waren supermannen'
Jan en Herman Heukels: broers, fotografen, nationaalsocialisten
Een dubbelbiografie in woord en beeld van de collaborerende gebroeders Heukels
Herman Heukels
Op 20 juni 1943 was Herman Heukels (1906-1947) als fotograaf aanwezig bij een grote razzia in Amsterdam. Enkele foto’s die hij toen maakte, groeiden na de oorlog uit tot iconische beelden van de Jodenvervolging. De man achter de lens, naast prijswinnend (pers)fotograaf ook eigenaar van een bekende foto- en brillenzaak in Zwolle, had in 1940 besloten zijn talenten in te zetten ten behoeve van het naziregime. Een beslissing die van de persfotograaf een propagandist maakte. Buiten de fotografie om liet hij zich gelden als fanatiek nationaalsocialist, NSB’er en SS’er, van wie veel mensen het slachtoffer werden.
Jan Heukels
Hermans broer Jan (1904-1950) koos eveneens voor het nationaalsocialisme. Met beduidend minder ambitie en minder talent voor fotografie dan Herman slaagde hij er toch in om ss-Kriegsberichter te worden. Hij zette zijn camera in als wapen om de tegenstander psychologisch te raken. Het voerde hem als een van de weinige Nederlandse vrijwilligers in de Waffen‑SS naar het huidige Wit‑Rusland, en deed hem ten slotte belanden bij de Slag om Arnhem. Naast het levensverhaal van beide mannen vormen de vele foto’s een uniek beeldverhaal, waarin publieke en privébeelden elkaar afwisselen.
Over de auteur
Machlien Vlasblom (1985) is historica. Na afronding van de master Holocaust- en Genocidestudies aan de Universiteit van Amsterdam werkte ze onder meer bij de Anne Frank Stichting. Ze hield zich de laatste jaren als zelfstandig historica bezig met beladen erfgoed uit de Tweede Wereldoorlog. Voor dit boek werkte zij samen met Gerard Visser (Zwolle, 1978). Hij studeerde organisatiepsychologie in Groningen en is werkzaam als afdelingshoofd Werving & Selectie binnen de HRM van de politie. Voor dit boek stelde hij het familiearchief van de gebroeders Heukels ter beschikking.
Reviews ''Wij waren supermannen''
In de media
'Wij waren supermannen biedt nieuwe inzichten in hoe Heukels Joden verraadde, hun eigendommen plunderde en hun geschiedenis vastlegde als persfotograaf voor de Nederlandse afdeling van de SS.’ – New York Times
'De verschillen tussen de fotografenbroers Herman en Jan Heukels konden niet groter zijn. Herman was ambitieus en talentvol, zijn broer een flierefluiter. Machlien Vlasblom laat in haar voortreffelijke dubbelbiografie zien hoe ze ondanks hun verschillen beiden tot de keuze voor het nationaalsocialisme kwamen.' – Joep Boerboom, VPRO Gids
'Vlasblom heeft een prachtboek geschreven dat een groot lezerspubliek verdient en dat recht heeft op een plaats in de eregalerij van Nederlandstalige boeken over de Tweede Wereldoorlog.' – TracesOfWar
'De voortreffelijke dubbelbiografie ‘Wij waren supermannen’ werpt een nieuw licht op iconische foto’s van de Jodenvervolging.' – Biografieportaal
'Het is prettig dat Vlasblom bij het vertellen van haar verhaal in kaders veel context biedt, bijvoorbeeld over de ontwikkeling van de portretfotografie en de kleinbeeldcamera. En dat er, onontbeerlijk natuurlijk, veel foto’s in het boek staan.' – NRC
'De foto’s die de Zwolse fotograaf Herman Heukels op 20 juni 1943 maakte van een van de grootste razzia’s in Amsterdam gingen de hele wereld over. Het boek ‘Wij waren supermannen’ van Machlien Vlasblom werpt een nieuw licht op deze iconische foto’s. ''Herman zoomde in op donkere krullen en benadrukte met en profil opnamen de neuzen om het antisemitische stereotype beeld van Joden te onderstrepen.''' – De Stentor
Nieuwsuur over 'Wij waren supermannen'.
