Handboek groepsdynamica
Een inleiding op theorie en praktijk
Groepsdynamica bestudeert het gedrag van mensen in kleine groepen. Door haar brugfunctie tussen psychologie en sociologie neemt de groepsdynamica een unieke plaats in binnen de sociale wetenschappen. Handboek groepsdynamica is uitgegroeid tot een klassieker in het vakgebied en heeft zijn weg gevonden naar een breed scala aan opleidingen in het wetenschappelijk en hoger beroepsonderwijs. Daarnaast wordt het gebruikt in diverse trainingen en cursussen.
De waarde van groepsdynamica
De groepsdynamica kan bijdragen aan het beeld van de mens als een ‘open persoonlijkheid’ die fundamenteel op andere mensen is afgestemd en aangewezen en die in zijn verhouding tot andere mensen een bepaalde mate van relatieve autonomie bezit. Mensen zijn altijd – meer of minder – van elkaar afhankelijk en bij anderen betrokken.
De hoofdthema’s uit de groepsdynamica
Handboek groepsdynamica behandelt de hoofdthema’s uit de groepsdynamica, waaronder niveaus en interventies in groepen, groepsvorming, feedback, besluitvorming, conformiteit en het functioneren van teams. Bij de behandeling van de thema’s worden er op systematische wijze verbindingen gelegd met de praktijk. Op deze manier ontstaat een rijk overzicht van de groepsdynamica.
Herziene editie
De belangrijkste wijziging in de herziene editie van Handboek groepsdynamica is de ruimere aandacht voor twee centrale onderwerpen van de groepsdynamica: communicatie en leiderschap. Het boek is verrijkt met 65 nieuwe thema’s waaronder de vragen: waardoor laten we onze identiteit bepalen, spelen cultuur en etniciteit een rol in de ontwikkeling van de identiteit, en hoe kunnen we cultuurverschillen in kaart brengen?
Voor wie?
Het boek is bestemd voor mensen die professioneel met groepen werken of daartoe in opleiding zijn. Het is ook geschikt voor leidinggevenden die in de context van organisaties met teams werken.
Bij Handboek groepsdynamica is extra educatief materiaal online beschikbaar. Op www.handboekgroepsdynamica.nl vind je extra en verdiepend materiaal bij de stof uit dit boek, waaronder oefeningen, (verwijzingen naar) tests en artikelen. Met de unieke code uit het boek krijg je toegang tot dit materiaal.
1 Groepsdynamica tussen psychologie en sociologie
2 Grondslagen van de groepsdynamica
3 Definitie van de groep en soorten groepen
4 Niveaus in groepen
5 Groepsvorming en groepsontwikkeling
6 Communicatie
7 Hoofdthema’s uit de systeem- en communicatietheorie
8 De Roos van Leary
9 Communicatie in groepen
10 Feedback in groepen
11 Groepsprocessen en groepsfenomenen
12 Leiderschap
13 Situationeel leiderschap
14 Teams
15 Grote groepen
Hoe mensen zich in groepen gedragen en hoe groepen zich onderling verhouden zijn aspecten van het organisatieleven die succes en mislukking mee bepalen. De inzichten daarin ontwikkelen zo snel dat het voor professionals moeilijk is om bij te blijven. Een actueel overzichtswerk dat alle aspecten van de groepsdynamica in kaart brengt, is daarom geen nutteloze luxe.
Het voorliggende Handboek groepsdynamica gaat al meer dan vijftien jaar mee en is ondertussen een standaardwerk geworden. Deze editie is sterk aangepast in vergelijking met de vorige uitgaven. Er wordt nu veel meer aandacht besteed aan communicatie en leiderschap. Met die aanvullingen is het boek niet alleen verrijkt, maar sluit het ook beter aan bij de beroepspraktijk van veel lezers. Het wil niet alleen een theorieboek zijn, maar ook een inleiding voor de praktijk.
In vijftien hoofdstukken komen alle belangrijke aspecten van groepsdynamica aanbod. De auteur begint met de plaats van de groepsdynamica tussen de psychologie en de sociologie te verduidelijken. Vervolgens zoomt hij in op de grondslagen van de groepsdynamica. Dan volgt een definitie van de groep en van de soorten groepen. Ook niveaus in groepen krijgen aandacht. Vervolgens komt groepsvorming en de ontwikkeling van de groep uitvoerig aan bod. Communicatie als essentieel onderdeel van de groepsdynamica komt in een meerdere opeenvolgende hoofdstukken aan bod. Het gaat dan over de systeem- en communicatietheorie, een hoofdstuk over de Roos van Leary, de communicatie in groepen en feedback. Ook leiderschap krijgt uitvoerige aandacht in twee hoofdstukken. Verschillende leiderschapstheorieën passeren de revue. Daarna zoomt de auteur in op het fenomeen ‘team’. Ten slotte belicht hij uitvoerig het fenomeen van grote groepen.
De praktijkgerichtheid van dit boek blijkt uit de vele checklists, oefeningen, reflectievragen en -opdrachten. Jan Remmerswaal heeft met dit boek een brede doelgroep voor het ogen. Hij richt zich niet alleen op professionals die met groepen werken of die daarvoor in opleiding zijn, maar ook op managers die in grote organisaties met teams werken. [Guido Cuyvers]