Van wereld naar aarde
Filosofische ecologie van een bedreigde planeet
Baanbrekende filosofie van de aarde biedt nieuw perspectief op onze zorg voor de planeet.
In de filosofische traditie is de materiële aarde als thema altijd onderbelicht gebleven. Van Aristoteles en Descartes tot Nietzsche en Heidegger blijkt de aarde altijd te zijn gedacht vanuit de vorm, vanuit het denken of vanuit de wereld. Hierdoor is de aarde als passief, inert of zelfs niet-bestaand beschouwd, maar niet vanuit zichzelf. In tijden van ecologische crisis en klimaatverandering is deze manier van denken niet langer toereikend. We moeten toe naar een nieuwe omgang met de aarde. Van wereld naar aarde biedt hiertoe een eerste aanzet.
Ecologische ontologie
Vincent Blok ontwikkelt een ecologische ontologie van de aarde in tijden van klimaatverandering. Hij gaat in tegen de filosofische traditie door zijn ontologie niet antropocentrisch, maar eco-centrisch te oriënteren. Vervolgens presenteert hij een speculatieve ecologie van de aarde als mogelijkheidsvoorwaarde voor de menselijke bewoning van de wereld. Zijn nieuwe perspectief op onze zorg voor de aarde biedt relevante inzichten voor de milieu- en techniekfilosofie.
Over de auteur
Vincent Blok (1970) is universitair hoofddocent techniekfilosofie en verantwoord innoveren aan Wageningen University & Research. In 2005 promoveerde hij aan de Universiteit Leiden op een proefschrift over techniekfilosofie. Zijn huidige onderzoek en onderwijs zijn gericht op filosofische en ethische vragen rond maatschappelijk disruptieve technologieën, circulaire economie en duurzame ontwikkeling.
Reviews 'Van wereld naar aarde'
In de media
'[W]ie de tijd neemt om Bloks betoog tot zich te laten doordringen, wordt beloond met een serieuze poging om een ecologisch begrip van de aarde te funderen.' – NRC
'Technologie waarmee de natuur wordt verwoest, kun je ook gebruiken om haar te versterken, betoogt filosoof Vincent Blok in zijn boek. ''De dominante blik is nu het wereldbeeld van Spaceship Earth.''' – NRC
'Volgens Blok ontplooit de doordenking van de materiële aarde ‘als geheel van mensen en dingen’ zich als een in een speculatieve ecologie ingebedde ‘metafysische ervaring’. Vóór Kant boden metafysica en speculatie nog zicht op transcendent(al)e instanties. Naast de Logos, God, Rede of Subject komt bij westerse filosofen – van Plato tot Heidegger – de aarde als de materie er bekaaid af. Zelfs Nietzsche die ons toch oproept de aarde trouw te blijven vindt in Bloks ogen geen genade. Ook al onderschrijft hij Nietzsches herwaardering aller waarden, met de Übermensch krijgt aardse zingeving toch weer een antropocentrisch karakter, stelt Blok. Maar ook al laat de aarde zich niet kennen, zij geeft wel te denken. En dat lukt Blok in zijn boek uitstekend.' – Wijsgerig Perspectief
Interview in Trouw: 'Filosofen kijken naar de wereld, nooit naar de aarde, zegt Vincent Blok. Door klimaatverandering kan dat niet langer.'
Interview met Vincent Blok op NEMO Kennislink: 'We moeten op zoek naar technologieën die de natuur omarmen.'
Interview met Vincent Blok in Filosofie Magazine: 'Het beheersen van de aarde is een utopie'
Interview in Resource: ‘Het moet meer over existentiële vraagstukken gaan’
Gerelateerde uitgaven
Het parlement van de dingen
De stem van de Noordzee
Extinctie
