De Kesslers
Een familiegeschiedenis in olie en staal
Meeslepende familiegeschiedenis op de breukvlakken van Nederland, Indië en Europa
De familie Kessler bracht de grondleggers voort van twee van de grootste Nederlandse ondernemingen: Koninklijke Shell en Hoogovens. Daarmee stond ze aan de basis van een nieuwe wereld, gebouwd op olie en staal. In Nederlands-Indië hoopten de Kesslers rijk te worden, maar hun plannen voor plantages en andere ondernemingen liepen op niets uit en eindigden steevast in ruzie. Dit veranderde toen pater familias August Kessler in 1892 op Sumatra de eerste petroleum voor de Koninklijke aanboorde.
Nouveaux riches
Na zijn vroege dood in 1900 was het aan de inmiddels vermogende weduwe Margo Kessler-de Lange om de kinderen op te voeden, niet in Indië, maar in Nederland. Hun zonen ontwikkelden zich tot nuttige burgers en hun dochters huwden veelbelovende echtgenoten, zoals de toonaangevende pedagoog Philip Kohnstamm en de natuurkundige Aad Fokker, collega van Einstein en Lorentz. De nouveaux riches vestigden een ware dynastie.
Drie generaties Kessler
In De Kesslers vertelt Jeroen Koch de fascinerende familiesaga van drie generaties Kessler. Het is een verhaal over Nederlandse burgerlijke cultuur in Azië en Europa: over ondernemerschap en beschavingsmissie, gezinsleven en opvoeding, kunst en sport, wetenschap en rechtsstaat, maar ook over oliewinning en westerse overheersing.
Over de auteur
Jeroen Koch is historicus, verbonden aan de Universiteit Utrecht. Hij is de auteur van de veelbesproken en -geprezen biografieën van Abraham Kuyper en koning Willem I, en van Oranje in revolutie en oorlog (2018).
Jeroen Koch bij de Historische BoekenCast
Proloog – Monumenten voor een petroleumpionier 9
Een koloniaal feestje 9
Een tweede monument: Gerretsons Geschiedenis der ‘Koninklijke’ 13
‘Het Westersch effort’ 19
De Kesslers. Een familiegeschiedenis in olie en staal 21
Familiegeschiedenis, familieroman 24
Koloniën en petroleum aan het begin van de eenentwintigste
eeuw 28
Indeling van dit boek 31
1 Fortuin maken in Indië? (1853-1880) 37
Oudgasten 37
Vroege teleurstellingen 40
Om de Kaap 45
Dagdromen van een boekhouder 49
Tjikorai 52
Familievennootschap 57
2 Een kluwen van familie en zaken (1880-1891) 61
Huwelijk op voorwaarden 61
Jeugd op Java 66
Tropenklimaat 74
Conflict 86
Wilde plannen 94
Naar de Buitengewesten? 100
Een laatste kans 109
3 Petroleum winnen voor de Koninklijke (1891-1900) 113
Pangkalan Brandan als koloniale werkelijkheid 113
Hoofdadministrateur aan de frontier 119
Succes? 133
Directeur van de Koninklijke 140
Wat nog restte van het vaderschap 152
Eerst Napels zien en dan sterven 157
Uitvaart van een zakenman 161
4 Een half verweesd gezin in goeden doen (1900-1914) 165
Hoogtij en breukvlak van burgerlijke cultuur 165
Een nieuwe toekomst uit petroleum en staal 169
Groepsportret zonder vader 173
De aandelen van de Koninklijke 185
Onbestemde jaren 197
Nieuwe rijken in een veranderende wereld 207
5 Betrokken burgers (1914-1938) 213
Persoonlijkheden 213
Tussen de strijdende partijen 217
Mannen van de daad 229
Zoeken naar betekenis 240
Kansen voor het kind 249
Te midden van rampspoed en radicalisering 261
Nieuwe arbeidsverhoudingen 268
Het einde van het ouderlijk huis 277
6 In de maalstroom van de wereldgeschiedenis (1938-1949) 283
Wachten op de oorlog 283
Een caleidoscoop van oorlog en bezetting 293
Als gijzelaars in Sint Michielsgestel 295
Anticiperen op een wederopbouw vanuit Londen 304
Vervolgd 311
Wassenaar in de vuurlinie 316
Indië/Indonesië: de Koninklijke in oorlog en revolutie 324
7 Van de tweede naar de derde generatie (1945-1972) 335
Oude recepten, nieuwe wegen 335
Een blik op de derde generatie 342
Epiloog 351
Noten 363
Archieven en Literatuur 431
Illustratieverantwoording 454
Dankwoord 455
Personenregister 457
_w80.png)
Reviews 'De Kesslers'
In de media
‘De Kesslers is een mooi geschreven en vloeiend gecomponeerd verhaal van een rijke, getalenteerde familie en het milieu waarin ze leefde. Het boek onthult een wereld waar gewone mensen geen weet van hebben.’ – Nederlands Dagblad
‘Kochs boek is een sociaal-culturele geschiedschrijving, over een exemplarische invloedrijke familie uit de hogere burgerij. Deze mensen vormden de ruggengraat van het land en legden de grondslag voor de naoorlogse welvaart en mentaliteit. […] Het is geen afrekening met een verleden waartegen velen nu terechte morele bezwaren hebben maar toont hoe het was, de lezer oordele zelf. Schokkend zijn het vanzelfsprekende racisme en het koloniale superioriteitsgevoel.’ – de Volkskrant
‘De kracht van dit met zwier geschreven boek is de manier waarop Koch de Kesslers neerzet als pars pro toto voor de burgerlijke elite in Nederland en Indië. De huidige familie Kessler, die Koch via het Cultuurfonds opdracht gaf tot het schrijven van het boek, verdient daarvoor een pluim: de historicus kreeg de vrije hand om ook de zwarte bladzijden uit de familiegeschiedenis te belichten.’ – NRC
‘Een prachtig en knap geschreven boek. Een aanrader dus.’ – Kleio
‘De Kesslers is niet alleen een gedegen aanvulling op de bestaande geschiedschrijving over fossiele bedrijven en hun koloniale wortels, maar ook een rijke familiegeschiedenis van een familie die het toonbeeld was van negentiende-eeuws Nederlands burgerschap.’ – Tijdschrift voor Geschiedenis, Vol. 137, Issue 1
Interview met Jeroen Koch in Historisch Nieuwsblad: ‘Europeanen deden alsof de wereld van hen was’
Rob Trip interviewt Jeroen Koch bij NOS Met het Oog op Morgen
Fragment op Historiek: De opkomst van de oliebaronnen
Gerelateerde uitgaven
Oranje in revolutie en oorlog
Koning Willem I
Veertien kinderen
