Het oog van de catastrofe
Een nieuwe filosofie voor klimaatgerechtigheid
Het ultieme gevaar
Ons voortbestaan is in gevaar – dat is de ultieme dreiging van klimaatverandering. Maar een ramp die niemand overleeft, kan ook niemand kennen of zelfs voor mogelijk houden. En als geen van ons dat kan, heeft het dan wel zin om de dreiging serieus te nemen?
Zicht krijgen op het onzichtbare
In Het oog van de catastrofe doorbreekt Mark Leegsma deze paradoxale impasse. Door aan te tonen dat kennis van de catastrofe wel degelijk mogelijk is, stelt hij ons in staat om op een zinvolle manier na te denken over de klimaatcrisis en haar gevolgen. Zo plaveit hij de weg naar een nieuwe filosofie voor klimaatgerechtigheid.
‘Mark Leegsma laat op een mooie manier zien hoe verknipt onze manier van bevragen van de zich kennelijk aandienende catastrofe is.’
– René ten Bos
‘De enige catastrofe die iedereen overtuigt, zou de catastrofe zijn die niemand overleeft.’
– Peter Sloterdijk
Over de auteur
Mark Leegsma (1980) studeerde filosofie en psychologie en promoveerde op een proefschrift over catastrofaal denken. Hij schreef eerder Extreem in de klas (ISVW Uitgevers, 2017) en vertaalde Wanneer soorten kennismaken van Donna Haraway (Noordboek, 2024). Hij is als docent logica verbonden aan de HTF te Utrecht.
Inhoud Het oog van de catastrofe
Voorbereiding
Weten we al wat de catastrofe is? 7
Inleiding
Dubbel negatief 15
Waarheid en horror 17 · Klimaatrechtvaardigheid (g)een probleem? 21 · In de waarheid 24 · Ecomodernisme (g)een verklaring? 26 · Filosofische probleemstelling 28 · Klimaatgerechtigheid 30 · Driemaal de catastrofe denken 33
1 De lijn is dood 39
Profetie en paradox 42 · Melancholie van de intensiteit 50 Catastrofe zonder gebeurtenis 56 · Praktische reductie 60 Volg de dode lijn 65
2 Uitzonderlijk menselijk 69
Verlicht catastrofisme 72 · Zelfvernietiging in theorie 77 Wij zijn Gaia 83 · We zijn al dood 90 · Valse probleemstelling 94 · Een andere tragedie voor het antropoceen 98
3 Klimaatgerechtigheid 103
(On)houdbaar 105 · Logica als uitvinding 109 · Het ware probleem 111 · Het geschil 114 · Ware horror 119 · Het wezenlijke probleem van bestaan 122 · Catastrofaal denken 129
Conclusie
Een opening 135
Denkende blindheid 138 · Waar verzet 140 · Een opening 144
Slotvraag
Wat doe ik mijn kind aan? 149
Verantwoording en dankwoord 152
Noten 154
Literatuur 165
Reviews 'Het oog van de catastrofe'
Gerelateerde uitgaven
Schokeffecten
Waar kunnen we landen?
