Emotionele integriteit
De onderstroom van professionele ethiek
Integriteit is de laatste jaren opgenomen in de bovenstroom van organisaties via collectieve codes, controles en checklists. Het is rationele integriteit geworden, een vast onderwerp voor bestuur en management. Daarmee zijn persoonlijke morele emoties steeds verder uit het zicht geraakt. Kun je balans brengen in de morele emoties die je ervaart in het uitoefenen van je vak? Kom je tot emotionele integriteit? Dat vereist een andere manier van bewustzijn, kijken en besluiten.
Als professional neem je het liefst beslissingen waar je trots op kunt zijn. Dat lukt niet
altijd en er is wel eens een besluit waar je spijt van krijgt. Vaak ben je een voorbeeld voor anderen, maar een enkele keer verdien je weinig respect. Dat laatste kan leiden tot schaamte. Dit kan je overkomen als individu maar ook als team of als bestuur.
Trots, spijt, respect, schaamte: dit boek is een zoektocht naar de morele emoties van professionals en naar de wijze waarop ze tot emotionele integriteit proberen te komen.
Dat is niet een onderwerp waar je snel over praat of waar je in de praktijk makkelijk onderzoek naar doet. Het veld van onderzoek bestaat daarom uit speelfilms over professionals, zoals de therapeut in Good Will Hunting (1997), de investeringsbankier in Margin Call (2011) en de rechter in The Children Act (2017).
Voor zelfstudie, coaching, intervisie en training
Via inzichten uit de filosofie en de psychologie leidt dit tot een palet van 20 trefwoorden in morele emoties en een beter begrip van emotionele integriteit. Afsluitend zijn er praktische instrumenten om deze morele emoties aan het werk en op het werk herkenbaar en hanteerbaar te maken. En van daaruit zo goed mogelijk tot emotionele integriteit te komen.
Rationele en emotionele integriteit
Filmportret 1 L'Avenir — De filosoof 14
Inleiding: een zoektocht organiseren 15
Filmportret 2 The Insider — De biochemicus 18
Onderzoeksvragen 22
Reiswijzer Deel I 31
Filmportret 3 Shattered Glass — De journalist 32
DEEL I Morele emoties van professionals 33
Filmportret 4 Das Leben der Anderen — De inlichtingenofficier 34
1 Ethiek en emotionele integriteit 35
Filmportret 5 Made in Dagenham — De woordvoerder 48
2 Professionele ethiek: bovenstroom en onderstroom 49
Filmportret 6 Wit — De professor Engels 58
3 Emoties, gevoelens en verlangens 59
Filmportret 7 Deux jours, une nuit — De productiemedewerkster 66
4 Morele noties en morele emoties 67
Ontwikkeling analysekader Morele emoties van professionals 74
Reiswijzer Deel II 79
Filmportret 8 Blackboards — De onderwijzer 80
DEEL II Professionals in films 81
De hoofdpersonages en hun morele emoties in de acht filmanalyses 83
5 12 Angry Men — Het jurylid 87
Filmportret 9 Crash — De verkeersagent 97
6 Akahige — Hoofd kliniek/arts 99
Filmportret 10 Whiplash — De muziekdocent 111
7 The Remains of the Day — De butler 113
Filmportret 11 El Secreto de Sus Ojos — De strafjurist 125
8 Good Will Hunting — De therapeut 127
Filmportret 12 The Sweet Hereafter — De letselschadeadvocaat 139
9 Doubt — Het schoolhoofd 141
Filmportret 13 Dead Poets Society — De kostschoolleraar 155
10 Margin Call — De investeringsbankier 157
Filmportret 14 Glengarry Glen Ross — De makelaar 169
11 A Late Quartet — De musicus 171
Filmportret 15 The Draughtman’s Contract — De tekenaar 181
12 The Children Act — De rechter 183
Filmportret 16 Chronic — De verpleegkundige 195
Reiswijzer Deel III 199
Filmportret 17 Solaris — De organisatiepsycholoog 200
DEEL III Morele emoties en emotionele integriteit 201
Filmportret 18 The Usual Suspects — De rechercheur 202
13 Professionele ethiek en morele emoties 203
De slaap van de rede: Inleiding op de excursies 220
Filmportret 19 Still Life — De ambtenaar 222
14 Als positief ervaren morele emoties 223
Filmportret 20 First Reformed — De dominee 238
15 Als negatief ervaren morele emoties 239
Lexicon in ontwikkeling 1: sorteerregels 266
Lexicon in ontwikkeling 2: subemoties 268
Filmportret 21 The Great Debaters — De debattrainer 270
16 Integriteit als eenheid in morele emoties 271
Filmportret 22 Contact — De astrofysica 284
17 Conclusies: Antwoorden op de onderzoeksvragen 285
Epiloog: Morele emoties Ex Machina 298
18 Werken met morele emoties en emotionele integriteit 305
Model Emotionele Integriteit: MEI 307
Workshop Filminspiratie 314
Lexicon van morele emoties: beschrijvingen 316
Een genadevol slotakkoord 320
Afrondingen 323
I Wetenschapsfilosofische verantwoording in negen punten 324
II Eindnoten 329
III Bronnen 347
IV Index op namen 361
V Index op trefwoorden 363
Emotionele integriteit is breder en rijker dan wat bestuurskundigen/bedrijfskundigen ervan hebben gemaakt. Integriteit is verworden tot risicomanagement. De auteur is vooral geïnteresseerd in wat er gebeurt op de scheidslijn van en in de interactie tussen regels en moreel gedrag. Het gaat dan om de vraag: 'Hoe verhouden regels en emoties zich tot elkaar?' Van Es legt daarom de focus op het uiteenrafelen van moreel gedrag. Als je dat een plek kunt geven, neem je soms andere beslissingen. Immers met moreel gedrag gaat het nogal eens mis. Denk in dit verband aan de enorme toets- en testcultuur in het onderwijs en de daarmee samenhangende bureaucratie. Wat moeten ethisch handelende professionals hiermee? De auteur heeft geen levensechte voorbeelden gepakt, maar 30 professionals gedefinieerd en daar passende films bij gezocht waar een ethisch dilemma speelt en laat zien hoe de hoofdpersoon hiermee omgaat.
Het betreft een wezenlijk en actueel thema in onderwijs, zorg en bedrijfsleven dat gerichte aandacht vraag van de organisatie en de professionals. Het gaat over een prettig leesbaar boek dat fraai uitgegeven is. Aanbevolen.
Onder redactie van: Thieu Dollevoet
www.tijdschriftib.nl - TIB nummer 5 © Instondo 2020
Reviews 'Emotionele integriteit'
Meer boeken van Rob van Es
Ethiek: emoties & argumenten
Professionele ethiek
