Toegang tot recht

De sociale rechtshulp staat volop in de belangstelling. Het kabinet wil het systeem van toevoegingen op de schop nemen. Advocaten dreigen te stoppen met de gefinancierde rechtsbijstand, omdat de vergoedingen niet toereikend meer zijn.

Twaalf jaar geleden werd aan de Universiteit van Amsterdam de leerstoel sociale rechtshulp ingesteld, mogelijk gemaakt door de Raad voor Rechtsbijstand. Mies Westerveld was sindsdien de leerstoelhouder. Eind 2019 gaat zij met pensioen. Reden om een aantal beschouwingen te bundelen over het thema dat de grote belangstelling van Mies Westerveld heeft: toegang tot recht. Toegang duidt niet alleen op de mogelijkheid van een eerlijk proces voor een onafhankelijke rechter, maar ook op de mogelijkheden om op andere manieren een probleem op een rechtvaardige manier op te lossen. Toegang dus tot recht en rechtvaardigheid.

Toegang tot recht bevat 22 artikelen van wetenschappers en deskundigen uit de praktijk, onder meer over de werking of wijziging van het stelsel van gefinancierde rechtshulp en over de verantwoordelijkheid van de advocatuur voor toegang tot rechtsbijstand door een advocaat. Verder zijn bijdragen opgenomen over toegang tot recht voor groepen belanghebbenden, vakbonden en ngo’s, en over knelpunten die bepaalde categorieën rechtzoekenden kunnen ervaren, zoals slachtoffers en benadeelden in het strafproces, asielzoekers en migranten, en gediscrimineerde werknemers. Enkele auteurs richten zich op de mogelijkheden van innovatie en legal tech om rechtzoekenden beter ‘tot hun recht’ te laten komen, anderen kiezen een rechtssociologische benadering van het thema, en weer anderen hebben de toegang tot Europees en internationaal (arbeids­ en socialezekerheids)recht tot onderwerp van hun bespreking gemaakt.

Een rechtsstaat is niet geloofwaardig zonder een goede toegang tot recht en rechtvaardigheid. Deze bundel is niet alleen bedoeld voor wie betrokken is bij rechtsbijstandverlening en geschillenbeslechting, maar ook voor lezers die zich –  al dan niet beroepsmatig – interesseren voor de ontwikkeling van de Nederlandse rechtsstaat.